Djema el Fnaa

Jemaa el Fna – Het kloppende hart van Marrakech

Hoe komt het dat Marrakech al eeuwenlang een magische aantrekkingskracht heeft? Er hebben hier verschillende Koningshuizen gezeteld. Een stroom van reizigers en handelaars zijn de stad gepasseerd. En tegenwoordig wordt het drukbezocht door Marokkanen uit andere steden en toeristen van heinde en verre. Het geheim: het Jemaa el Fna plein Marrakech, het kloppende hart van de stad.

Bij het zien van oud beeldmateriaal zie je bijna geen verschil tussen het plein uit bijvoorbeeld de jaren ’50 en nu. Alleen de beeldkwaliteit verraadt dat je toch echt het Jemaa el Fna uit een andere tijd ziet. 

Het was en is nog steeds een bonte verzameling van straatartiesten, acrobaten, de tandarts en allerlei koopwaar. Daar tussen schuifelen de Marrakchi op gele babouches, zich mengend met reizigers die de stad bezoeken. Een bepakte en bezakte ezel baant balkend zijn weg door het geheel. Senegalezen proberen fleurige Afrika shirts aan de man of vrouw te brengen. En heb je behoefte aan een vooruitziende blik, dan kun je terecht bij een waarzegster. De verkopers van sap-kramen roepen om je aandacht als je ze passeert. En de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat een vers vruchtensapje hier extra lekker smaakt!

Alsof dat nog niet alles is, komen rond 4 uur loopjongens aangerend uit alle hoeken van het plein. Zij duwen volgestouwde stellages voort om binnen een mum van tijd de eetstalletjes op te bouwen. Het oudste openluchtrestaurant ter wereld is geopend! Een feestelijke stemming overspoelt het plein en wanneer de zon ondergaat hoor je van verre de beat van de djembés en mengen in de hemel zich de geuren van het lekkere eten dat vers wordt bereid. De lokale bevolking laat hun werkzaamheden liggen en gaat er op uit. Dit dagelijkse volksvermaak duurt soms tot ver na middernacht! 

Jemaa el Fna: Plein der verderf…

Het plein heeft niet altijd deze joviale sferen gekend. De betekenis van de naam is: het plein der verderf of het dodenplein. Een herinnering aan de terechtstelling van misdadigers sinds de 11de eeuw. Een passende straf was het onthoofden en tentoon stellen van de koppen op een van de 19 poorten van de stad. 

Door de komst van de karavanen met hun handelswaar kreeg het plein ook een andere functie: een knooppunt. Het was vanaf het plein makkelijk navigeren naar de omliggende soeks om de waren te verhandelen. In de Fondouks (karavaanherbergen) zocht met onderdak. 

Na een lange karavaanreis door de Sahara groeide ook de behoefte aan een verzetje. Het plein was ideaal voor een samenkomst, waar de laatste nieuwtjes werden uitgewisseld. Er was genoeg plaats om een tajine op een klein vuurtje te bereiden en zich met een groepje gezellig er omheen te scharen. Ook werd er uiting gegeven aan expressieve vormen als zingen of dansen om de heimwee te vergeten. Voel je het ook? Het hart van Marrakech begint te kloppen! 

Jemaa el Fna UNESCO Werelderfgoed

En toch had het niet veel gescheeld of dit beroemde plein had niet meer bestaan! Marokko was even in de vergetelheid geraakt na de hippietijd als geliefd vakantieland, totdat in de jaren ’90 een interieur-programma op de Franse televisie een Riad toonde. De prijsvergelijking van een huis (lees:paleis) in Marrakech met een appartement van 30 m2 in Parijs trok direct kunstenaars, muzikanten en iedereen die geld kon investeren aan. 

Terwijl meer en meer westerlingen hun intrek namen in de oude binnenstad en zich begaven onder de lokale bevolking op het Jemaa el Fna plein, trok de gegoede Marokkaanse burgerij in de buitenwijken hun neus er voor op. Zij stelden hardop de vragen: Waarom een stoffig plein behouden als er ook een parkeerplaats van gemaakt kan worden? Waarom wordt de grond niet gebruikt voor het bouwen van appartementencomplexen zoals in de nieuwe stad?

De Spaanse schrijver Juan Goytisolo schaart een gezelschap om zich heen om deze plannen te voorkomen. Ook de Nederlander Bert Flint van het Tiskiwin museum in Marrakech doet een bijdrage aan dit comité. Door hun inzet wordt het plein in 2001 door Unesco verklaard tot een meesterwerk van de orale en het immateriële erfgoed van de mensheid. Ook de acrobaten, verhalenvertellers, slangenbezweerders en eetstalletjes vergaren deze status. Dankzij het behoud van het plein heeft Marrakech zijn magie niet verloren!

Zou jij je deze Koningsstad kunnen voorstellen zonder het Jemaa el Fna plein Marrakech? Wij niet!

Insider tips om het Jemaa el Fna te ontdekken:

Door de perfect gelegen locatie van Riad Orange begeef je je in 10 minuten naar het plein, zonder te verdwalen ;)

Om de bedrijvigheid van bovenaf goed te kunnen zien of het plein te fotograferen, raden wij je een bezoek aan het restaurant l’Adresse aan. Of neem een drankje op het dakterras van Cafe de France. Wil je als een echte local een lekkere maaltijd nuttigen? Dan bevelen wij het eetstalletje Chez Aicha (numero 1) aan!